Z punktu widzenia fizjologii człowieka oraz praw rządzących zjawiskami biomechanicznymi implanty uznaje się za najlepszy substytut korzeni zębowych. Umieszczone w kości żuchwy lub szczęki idealnie zrastają się z żywą tkanką. Ich uzupełnieniem są wytwory protetyczne – korony, mosty, protezy. Implanty przywracają pełną funkcjonalność uzębieniu, pełniąc przy tym niezwykle istotną funkcję estetyczną.
Tytan jednym z najpopularniejszych materiałów w implantologii
Materiałem stosowanym obecnie w implantologii jest tytan. Uznaje się go za metal bezpieczny, jednak pojawiające się przypadki odrzucenia tytanowego implantu lub reakcji alergicznej na niego skłaniają lekarzy i naukowców do prowadzenia pogłębionych badań nad bezpieczeństwem implantów tytanowych. Czy skutki uboczne implantów z tytanu są zagrożeniem dla zdrowia lub życia człowieka?
Historia implantologii
Wykonywanie implantów nie jest procedurą wymyśloną przez współczesnych. Do podjęcia działań w celu opracowania takiej metody zastępowania ubytków zębowych naukowcy zostali zainspirowani odkryciem implantów wykonywanych z muszli porcelanowych na terenie nieistniejącego od wieków imperium Majów. Wynikiem tej inspiracji były pierwsze, bardzo niedoskonałe implanty z porcelany, które wykonywano w latach dwudziestych XX wieku.
Od tej pory przez kilkadziesiąt lat naukowcy i stomatolodzy na całym świecie pracowali nad stworzeniem produktu doskonałego. Jakie warunki musi spełnić taki implant? Wszczepiany do kości w miejsce dawnego korzenia wkład jest ciałem obcym. Ważne jest więc, aby materiał z jakiego jest wyprodukowany był obojętny chemicznie i bezpieczny pod względem reakcji alergicznych. Materiał nie może korodować, ulegać zniszczeniu czy też zmęczeniu mechanicznemu, co ma wpływ na właściwości fizyczne, a dokładnie na trwałość implantu.
Przełom w badaniach nastąpił na skutek przypadku w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia, gdy szwedzki naukowiec Ingvar Branemark podczas eksperymentów mikroskopii witalnej stwierdził, że żywa tkanka i elementy z tytanu zrastają się bardzo szybko. Wszczepiane przez badacza do kości tytanowe urządzenia optyczne nie ulegały zniszczeniu. Tytan nie powodował reakcji alergicznych oraz nie odnotowywano przypadków odrzutu ciała obcego. Pierwszy implant tytanowy Branemark wszczepił pacjentowi w roku 1965. Po kilku miesiącach profesor na wszczepionym implancie zamocował protezę. To był dziejowy przełom, od którego zaczął się boom implantowy na całym świecie.
Tytanowe implanty współcześnie
Tytan jest nadal głównym materiałem używanym do produkcji implantów. Implanty wykonuje się z czystego tytanu lub ze stopów tytanu z domieszką różnych metali. Implanty z czystego tytanu umieszczane są w czterech klasach czystości. Implanty ze stopu mogą zawierać domieszkę wanadu, glinu, niobu, cyrkonu, niklu, palladu. Implanty z tytanu z domieszkami uznawane są za produkty mniej wartościowe w stosunku do implantów wykonanych z czystego tytanu.
Aktualnie duże nadzieje pokłada się w cyrkonie, który daje doskonałe efekty estetyczne i użytkowe. Cyrkon przypomina wyglądem tkankę zębową, więc doskonale dopasowuje się do całości i przy tym jest bardziej odporny na ścieranie od tytanu. Implanty tytanowe niekiedy dają wrażenie ciemnego cienia. W przypadku implantów z cyrkonu takie zjawisko nie zachodzi. Cyrkon jest odporny na działanie temperatury, nie wchodzi w reakcje chemiczne i jest obojętny biologicznie.
Skutki uboczne implantów z tytanu
W świecie implantów jednak wciąż króluje tytan. Ale na rynku pojawiają się opracowania naukowe wskazujące na istnienie zagrożeń z racji stosowania tego materiału. Opisane w nich skutki uboczne implantów z tytanu nakazują zachowanie ostrożności i szacowanie ryzyka niepowodzenia zabiegu u części pacjentów.
Tytan to metal, który w zetknięciu z tkanką żywą nie wykazuje wzmożonej aktywności chemicznej. Jego potencjał uczuleniowy oceniany jest na bliski zeru. Dzieje się tak za przyczyną wysokiego powinowactwa tytanu do tlenu. W praktyce polega to na tym, że uwalniające się do otoczenia jony tytanu są natychmiast utleniane. Taki mechanizm sprawia, że organizm nie odrzuca ciała obcego oraz w żaden inny sposób nie udziela odpowiedzi immunologicznej dokonanemu wszczepowi. Czy to znaczy, że implanty z tytanu nie mają żadnych skutków ubocznych?
W procedurze wszczepiania implantów może dojść do komplikacji. Statystyki mówią, że 1-2 % implantów jest odrzucanych. Najczęściej dotyczy to implantów tytanowych z domieszkami metali – czysty tytan niezwykle rzadko wywołuje reakcje obronne lub alergiczne organizmu. Dlaczego więc produkuje się implanty ze stopów? Technologia uzyskiwanie czystego tytanu jest skomplikowana i kosztowna. Stąd wzięły się cztery klasy czystości tego metalu oraz stopy z domieszkami innych pierwiastków. Te ostanie materiały są łatwe do uzyskania, co przekłada się także na ich niższą cenę.
Niestety to właśnie owe tańsze tytanowe implanty odpowiedzialne są za większość powikłań u pacjentów po zabiegu wszczepienia implantu. W dobrych klinikach zaleca się przeprowadzenie pacjentom testów alergicznych, które minimalizują wystąpienie reakcji na implant z domieszką metali.
Tytanowe implanty – bezpieczne czy nie?
Tytan uznaje się za najbardziej bezpieczny materiał na implanty. Ryzyko niepowodzenia zabiegów niezwykle rzadko wiąże się z rekcjami alergicznymi na materiał lub odrzuceniem ciała obcego przez organizm. Problemy z przyjęciem się implantu stwierdza się na etapie odsłonięcia, czyli zanim implant zostanie uzupełniony częścią protetyczną.
Znacznie częściej do utraty implantu dochodzi na skutek uszkodzeń mechanicznych, niż reakcji immunologicznych. Implanty tytanowe, które na etapie odsłonięcia nie dawały niepokojących objawów, w przyszłości, przy zachowaniu należytej higieny, sprawdzają się baz zarzutu.
Komplikacje po wszczepieniu implantów mogą nastąpić u pacjentów, którzy obarczeni są schorzeniami nieujawnionymi na etapie przygotowania do zabiegu. Może to się zdarzyć w przypadku niezbyt solidnych klinik, które nie wykonują pogłębionej diagnostyki a wywiad całkowicie opierają na danych przekazanych przez pacjenta. Praktyka wskazuje, że powikłania po zabiegu implantacji mogą wystąpić u:
- Diabetyków;
- Chorych na nowotwory złośliwe;
- Osób przed ukończeniem 16-17 roku życia.
Lekarze rekomendują konsultacje w przypadku schorzeń psychicznych, choroby Parkinsona, wad serca, schorzeń szpiku kostnego. Te grupy chorób nie wykluczają bezwzględnie możliwości przeprowadzenia zabiegu wszczepianie implantu, ale przed podjęciem decyzji konieczne jest przeprowadzenie pogłębionej diagnostyki.
Oceniając bezpieczeństwo implantów tytanowych nie wolno zapominać o fakcie, że każdy implant jest ciałem obcym i jako takie zawsze może wywołać odpowiedź immunologiczną i reakcję alergiczną organizmu.
